Zorgen om/voor Moeder Aarde

Na een lange warme en droge zomer en een warme winter hebben wij (Frans en Nienke) de pen weer opgepakt voor onze periodieke columns van Heel Natuurlijk. Heeft het jou ook bezig gehouden? De droogte, de warmte? Om ons heen bruine graslakens, bladerdekens, opgedroogde beken en maisvelden als ware het rietkragen. Na een paar fikse buien ziet het er allemaal weer een beetje groener uit. Maar er is echt wel iets aan de hand wat we niet kunnen toeschrijven aan toeval, maar veroorzaakt wordt door ons eigen menselijk handelen.

De aarde heeft koorts

Ons klimaat is zichtbaar aan het veranderen. Steeds vaker hebben we te maken met enorme hoosbuien, hitte of een periode van aanhoudende droogte. Heftige regenbuien leiden tot wateroverlast en droogte veroorzaakt schade en lage grondwaterstanden. En vergeet ook niet dat langdurige hitte bij veel mensen tot gezondheidsklachten leidt. Deze aan de hitte gerelateerde klachten versterken we als mens meer en meer, omdat we onze tuinen volleggen met tegels en klinkers.

Als we dieper kijken naar de oorzaken en wat we er zelf aan kunnen doen, kunnen we grofweg onderscheid maken tussen de bebouwde omgeving en het landelijk gebied. Binnen meer gemeenten ‘groeit’ nog steeds de versteende oppervlakte door bebouwing, terrassen en onderhoudsvrije wegen. Behalve stijgende temperaturen heeft verstening nog meer nadelen, minder planten en dieren en verdroging door de versnelde afvoer van het water. Wat als gevolg heeft dat het weer aangevuld moet worden met kostbaar leidingwater.

In het buitengebied slaat de verhitting en verdroging ook steeds meer toe door grootschalige landbouwpercelen zonder schaduwrijke bomen of houtwallen en met diepe sterk ontwaterende sloten. Daarnaast zorgen steeds zwaardere landbouwmachines voor meer verstening van erven en van wegen, en raakt de bodem in het buitengebied verdicht.

Vergroenen

Natuurlijk moet de overheid zich dit enorm aantrekken en verwachten wij dat ze meer maatregelen gaat nemen zodat de verhitting en verdroging in ons land gestopt wordt. Onze provincie Noord Brabant beseft dit en gaat miljoenen extra bomen in Brabant laten planten onder het motto:  “Bossen zijn beter bestand tegen extreem weer.” Maar wist je dat om en nabij de 40% van ons stedelijk gebied in bezit is van particulieren? Daarom moeten wij er met zijn allen iets aan doen. We kunnen starten met minder tegels of klinkers in onze tuinen. Naast afname verhitting, gaan veel soorten planten en dieren hiervan profiteren. Een toename van de biodiversiteit dus. Denk maar eens aan egels, vlinders, insecten, waaronder (wilde) bijen en aan veel vogelsoorten en vleermuizen. Tevens wordt het neerslagoverschot vastgehouden wat weer goed is voor planten, die daardoor minder kwetsbaar zijn. Andere mogelijkheden om verdroging tegen te gaan en water vast te houden zijn, afkoppelen van de regenpijp en of regenwater opvangen in een regenton. Met het plaatsen van een regenton kan je een tuin van water voorzien en hoef je geen kostbaar leidingwater te gebruiken.  

Wist je dat door grootschalige landbouw, verkeer en industrie de concentratie fijnstof alsmaar toeneemt en daardoor de luchtkwaliteit sterk afneemt? Meer bomen en planten kunnen fijnstof aan zich binden en hebben ook op deze manier een positief effect op onze gezondheid.

Er is meer…

Onderzoek wijst trouwens ook uit dat de mensen groen en natuur erg waarderen. Mensen zie je genieten als ze bloeiende planten of vlinders zien en iedereen wordt blij van de zingende vogels in het groen. We hebben al enkele voorbeelden gegeven van wat je als bewoner van onze mooie aarde kunt doen, maar er is meer. Je kan bijvoorbeeld groene daken aanleggen of de gevels voorzien van groen. Je kan je tuin aanplanten met hagen en stuiken.

Door meer groen om ons heen gaan we hopelijk weer beseffen dat we niet boven de natuur staan maar er onlosmakelijk onderdeel van uitmaken. Zorg voor Moeder Aarde betekent zorg voor jezelf en voor de toekomst.

Waren de valleien maar uw straten

en de groene paden uw stegen…

uw huizen zullen niet uw geheim bevatten,

nog uw verlangens onderdak verlenen.

Dat wat grenzeloos in u is,

verblijft immers in de woning van het hemelruim,

met als deur de ochtendnevel en als vensters de liederen

en stilten van de nacht.

Kalil Gibran (1923)

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

Op adem komen

Nu de vakantieperiode is aangebroken en we even meer tijd hebben voor onszelf, is het goed om eens stil te staan bij onze ademhaling. Iedereen weet dat ademhalen heel belangrijk is, want zonder kan je niet leven. Verder staan we er vaak niet bij stil, want in principe gebeurt het gewoon. Je ademt zuurstof in en ademt koolstofdioxide uit. Zo simpel is het, maar is ademhalen enkel dat of heeft het meer te betekenen?

In- en uitademen

Sowieso is rustig uitademen net zo belangrijk, zo niet belangrijker, als goed inademen. Vaak ademen mensen te slecht uit en te snel, wat betekent dat je longen voor een deel gevuld blijven met “ongebruikte” lucht. Het gevolg is energieverlies, vermoeidheid, prikkelbaarheid, gejaagdheid, stress, hartkloppingen of een verhoogde bloeddruk. Ook slecht slapen door gebroken nachten kan een gevolg zijn van een te snelle ademhaling.

Natuurlijke functie

Ademhalen is een heel natuurlijke functie in je lichaam, en hoort in normale toestand ontspannen en rustig te zijn. Een gezonde ademhaling is er een die vanzelf gaat; je wordt als het ware beademd. Kijk maar eens goed naar het lijfje van een slapende baby. In de loop der jaren verandert onze ademhaling vaak ongemerkt als gevolg van chronische stress, angst of depressie en komen we in een vicieuze cirkel terecht (stress -> snellere ademhaling -> meer stress). Gelukkig kun je je hiervan bewust worden. Door te oefenen kan je weer een gezonde ademhaling creëren en de vicieuze cirkel doorbreken of zelfs omkeren (rustige ademhaling -> minder stress -> rustigere ademhaling etc).

Wat zijn nog meer voordelen van goed ademhalen:

* Verbetering van je afweersysteem
* Beter functioneren van je organen
* Je maakt meer ‘geluks’hormonen aan
* Verbetering concentratie en geheugen
* Beter slapen
* Beter gemutst zijn
* Betere stofwisseling
* Je valt af door meer vetverbranding.

Levensbron

Wat de ademhaling betreft is er een hele mooie afhankelijke relatie tussen de mens en natuur. De mens ademt zuurstof in welke het plantenrijk overdag ‘uitademt’. Om zuurstof te kunnen produceren hebben de planten bladeren met microscopisch kleine openingen, die huidmondjes genoemd worden. Wist je dat een blad van de zonnebloem er zo'n dertien miljoen heeft?

Adem is een universele levensbron. Binnen de Oosterse filosofie wordt de ademhaling gekoppeld aan levensenergie, genaamd Chi of Prana. Hierbij wordt levensenergie ingeademd en worden lichaam en geest via de uitademing gereinigd. Door bewust in contact te blijven met onze ademhaling nemen we nieuwe energie op en laten we los wat oud is. De adem is zowel letterlijk als figuurlijk een inspiratiebron. Het Latijnse “inspirare” betekent inademen. Wat je inspireert, adem je in. Contact met de adem is contact met het leven zelf. Zo leer je steeds dichter bij jezelf te komen.

Tips voor een gezonde ademhaling

Wat kun je zelf doen om je ademhaling te verbeteren? Een paar tips:

·        Ga op een vroege ochtend de natuur in, haal een paar keer bewust adem en ervaar hoe zuurstofrijk de lucht is; welke gevoelens ervaar je hierbij?

·        Begin de dag met een paar bewuste en iets diepere ademhalingen;

·        Adem hierbij rustig door je neus in;

·        Zorg voor een buikademhaling (een lage ademhaling waarbij je buik uitzet op de inademing);

·        Probeer je uitademing een tel langer te laten duren dan je inademing;

·        Test eens je ademfrequentie in rusttoestand. Is deze 12 keer per minuut of hoger, probeer dan bewust langzamer en ‘lager in je buik’ te gaan ademen. Normaalwaarde van een gezonde ademhaling is ongeveer 10 keer per minuut.

Op internet zijn talloze ademhalingsoefeningen en (geleide) ademmeditaties te vinden. Probeer er eens een paar uit die bij jou passen. Zo kun je tijdens deze zomer weer helemaal op adem komen!

Ik behoor tot de geliefden,

heb gezien de twee werelden als een

en die ene roep ik aan en weet,

eerst, laatst, buiten, binnen,

enkel de adem ademen

 mens.

Laatste strofe uit het gedicht “Alleen adem” Jelaluddin Rumi - 13de eeuw

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

Een nieuwe wending

Donderdag, 21 juni 2018, viel de langste dag en was het verschil tussen zonsopkomst en zonsondergang maar liefst 16 uur en 46 minuten. Even na half 5 in de middag bereikte de zon het meest noordelijke puntje van de aarde, die stond dan precies boven de Kreeftskeerkring, en vierden we op ons halfrond de langste dag en de kortste nacht van het jaar.

Zonnewende

De zonnewende lijkt op een zonnestilstand, want de zon heeft bij het bereiken van de keerkring haar hoogste punt bereikt en vanaf dat punt neemt die hoogte af. Elke astronomisch begin van zomer of winter begint dus met een ‘zonnestilstand’. In het verleden werd deze zonnestilstand of zonnewende gezien als een magisch moment. Op internet kan je mooie voorbeelden vinden, zoals; “Wie tijdens de zonnewende trouwde, zou gezegend zijn met een lang, gelukkig en bovenal vruchtbaar huwelijk. Gewassen die op deze dag werden geplant, zouden weelderig groeien en bloeien en een rijke oogst opleveren en kruiden die dan werden geplukt, hielden het kwaad buiten de deur.” Gewassen telen op de dag van de zonnewende zou je tegenwoordig als bijgeloof kunnen afdoen, maar wij geloven wél dat gewassen eten die de seizoenen ons op dat moment bieden, van veel grotere betekenis is dan je op het eerste oog zou vermoeden.

Seizoensgebonden eten

In ons Nederlands klimaat hebben we vier seizoenen en die bieden ons land allerlei soorten gewassen. In de zomer moet je bijvoorbeeld denken aan witte kool en in de winter aan rammenas. Helaas zijn onze supermarkten daar niet mee bezig. Zij denken in omzetcijfers en hebben enkel 2 stelregels; 1) “u vraagt en wij verkopen” en 2) “wij etaleren iets heel fraai en u koopt”. Je kunt bijvoorbeeld paprika’s het hele jaar kopen. Deze paprika’s komen heel vaak uit de glastuinbouw en dat vreet vooral energie. Daarnaast komen onze groenten en fruit ook vaak niet meer uit eigen land. De asperges komen bijvoorbeeld grotendeels uit Peru en de sperziebonen momenteel uit Egypte of Marokko. Dit alles betekent; extra vliegtuigvluchten en vieze vrachtwagens met energieverslindende koelcellen soms urenlang in de steeds langer wordende files. Hierdoor weer extra aanvraag voor uitbreiding asfalt en bredere wegen. En wat dacht je van bepaalde pesticiden, die men in andere landen nog toegelaten zijn of de controle daarop. Kortom; we moeten weer terug naar seizoensgebonden eten, maar dan uit eigen land, het liefst zelfs regionaal of lokaal (je eigen moestuintje bijvoorbeeld).

Voeding als zorg voor eigen gezondheid, natuur en milieu

Als je dus in de supermarkt rondloopt, kijk dan eens op het etiket zo dat je weet waar jouw eten vandaan komt. Je kan dus bewust een product uit Nederland kiezen. Daarnaast moet je ook eens denken aan je lichaam, want in de winter vraagt ons lichaam om andere voedingsstoffen dan in de zomer. In de winter heeft je lichaam meer behoefte aan warm en voedend voedsel, zoals havermout en rijk gevulde soepen. En in de zomer verlangt ons lichaam meer naar licht voedsel, zoals salades en veel fruit. En ook hier geldt, koop lokale ingrediënten voor je salades en lokaal fruit, want er bestaat een natuurlijke relatie tussen wat je lichaam nodig heeft en wat het seizoen aan voedsel te bieden heeft. Bovendien werk je dan mee aan de vermindering van de CO2-uitstoot (‘carbon-footprint’). Ga je voor nog milieuvriendelijker, koop dan onbespoten biologische geteelde gewassen en vermijd al die plastic verpakkingsmaterialen. Het liefst zien we overal moestuinen ontstaan en boerderijwinkels met ambachtelijke streekproducten. Zodat we weer een gevoel krijgen waar ons voedsel vandaan komt en het ook weer echt gaan waarderen. Waarderen door te koken met pure natuurlijke (seizoens)ingrediënten en ons vermogen om te proeven beter benutten. Voeding als een vorm van zorg voor onze gezondheid, de natuur en het milieu in plaats van als een industriële bedrijfstak.  

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

Al-Een?!

Wij (Nienke en Frans) lopen al enige maanden als natuurcoach en wandelcoach in diverse natuurgebieden en we ervaren met ons groen hart wat de natuur ons te bieden heeft en hoe we ons onlosmakelijk met de natuur verbonden voelen.

Geïsoleerd en kleurloos

Helaas voelen we ook steeds meer pijn in ons hart als we om ons heen kijken: we zien mensen in eenzaamheid en isolement, vaak verborgen achter een façade van sociale wenselijkheid, presteren, ratio en uiterlijke perfectie. Mensen die gehaast, gestrest zijn, alleen in hun auto in die veel te lange files staan en in hun korte zomervakanties naar verre oorden vliegen om de dagelijkse hectiek te ontvluchten. Mensen die veronachtzaamt een fastfood-burger naar binnen werken, al gapend en scrollend op hun smartphone de ‘perfecte’ selfie of vakantiekiekje maken voor hun vrienden op de sociale media. We zien versteende steden en versteende tuinen, gebouwen met benauwde kleurloze ruimtes, grote bouwdozen van distributiecentra langs snelwegen verschijnen en kantoren met gesloten ramen met airco’s aan. Daarnaast treffen we hectares grote oranje velden aan, platgespoten door bestrijdingsmiddelen. Jammer van die broedende weidevogels. Vervolgens worden deze velden ingezaaid met monoculturen meestal bedoeld voor de intensieve veehouderij. We zien mest illegaal geloosd in sloten, zwerfafval in de bermen, dumpingen van drugs- en hennepafval in het bos. Daarnaast lezen we over insectensterfte, eikensterfte, iepenziekte, verdroogde en vergraste Brabantse vennen.

Landschapspijn

Ook Jantien de Boer, journalist en columnist, voelt pijn in haar hart en dat heeft ze gedeeld in haar boek Landschapspijn, uitgegeven door Atlas Contact. Landschapspijn, het woord is als eerste gebruikt door hoogleraar trekvogelecologie Theunis Piersma. Jantien de Boer: “Ik wil mensen de pijn laten voelen, ze stimuleren om weer met hun zintuigen de natuur te beleven.” Over haar boek schrijft ze onder andere; “Het is een verhaal over een zoektocht. Over een verandering van onderaf. Over koekoeksbloemen, wilde bijen, grutto’s en zweefvliegen die onze steun verdienen omdat we niet zonder kunnen, ook al denken we soms van wel.”

Authentiek en verbonden

Het moet anders en wij hebben de hoop dat het ook anders gaat worden. Allereerst dat de geïsoleerde mens zich weer verbonden voelt, zich verbonden weet. Te beginnen in zichzelf en daarna met zijn/haar omgeving. We hebben hoop dat de mens weer authentiek kan en durft te zijn, zich verantwoordelijk voelt voor zijn/haar eigen vitaliteit, zorg heeft voor de medemens, de natuur en het landschap. Leeft van binnenuit in plaats van andersom. Leeft vanuit zijn/haar eigen natuur, van wie hij/zij diep van binnen is. We zijn niet alleen. We zijn al-een!

Zuiver van hart,

trekken we de wereld door

en raken we in de ban

van alles om ons heen.

Je bent steeds ergens naar op zoek,

maar het ontgaat je

dat je dat wat je zoekt al bent.

~ Rumi ~

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

Zoeken naar evenwicht

De eerste Nationale bijentelling zit er op. Resultaat; 4309 mensen hebben meegedaan en 44.701 bijen zijn geteld. Veel mensen beseften vooraf niet, dat er diverse soorten bijen leven in Nederland. En nog steeds denken veel mensen als het over bijen gaat, enkel aan honingbijen. Die honingbij is echter maar één van de 357 soorten van bijen die in Nederland voorkomen. Maar waarom nu plotseling zoveel aandacht voor bijen? Dit komt omdat de helft van de wilde bijen bedreigd is, waardoor minder bijen kunnen zorgen voor onze voedselvoorziening. En dat terwijl 80% van onze eetbare gewassen afhankelijk is van bestuiving door bijen en andere insecten, zoals zweefvliegen.

Symbolen

In het verleden stonden hommels en bijen vaak ergens symbool voor. Bij bijen kom je tegen symbool van de ziel, onsterfelijkheid, wedergeboorte, reinheid en zuiverheid. Al deze verwijzingen zijn ontstaan, omdat men vroeger meende, dat de bij zich ongeslachtelijk voortplantte. Hommels waren dan weer symbool van onwetendheid en van ongekende mogelijkheden. Daarnaast heeft de hommel een hoog aaibaarheidsgehalte door zijn enorme beharing waardoor hommels zeer zacht aanvoelen. Toch is het verstandig om ze niet te aaien, want hommels kunnen echt steken.

Opstaan voor het allerhoogste

Als je een hommel ziet en hoort vliegen, dan schrik je eerst maar daarna kijk je met bewondering naar dat mooie harige insect. In begin van de lente, soms al in februari, zie je de koninginnen zoemend op zoek naar een plekje om te nestelen. Dat plekje kan een oud muizennest zijn, maar ook een nestkastje voor vogels. Ze zoeken net zo lang tot ze een geschikte en fijne plek vinden en gaan dan beginnen aan een nieuwe generatie en een nieuw avontuur. Daarnaast weren ze vijanden of andere indringers zodat het voortbestaan en het in balans blijven van het hommelvolk gegarandeerd is. Kom jij een hommel op je pad tegen, dan gaat er vast iets moois gebeuren. De hommel staat namelijk voor opnieuw beginnen en dromen realiseren. Een tijd voor verandering, het oude loslaten, op zoek  naar het allerhoogste in jezelf.

Zoeken naar balans

Net als de hommel, die uit haar winterverblijf is gevlogen, gaat het in het leven om het juiste evenwicht te zoeken. Sta jij wel eens stil hoe het met jouw balansevenwicht in je leven is? In onze huidige snelle maatschappij nog meer dan voorheen. We moeten, willen en kunnen van alles en daarmee ligt de stress op de loer. Het is dan ook goed zo af en toe eens gas terug te nemen en je leven eens van een afstandje te bekijken. Dat je als het ware even als een zweefvlieg erboven gaat hangen en je afvraagt: “wat heb ik nodig vandaag?” Je kunt bijvoorbeeld ervoor kiezen om vandaag in je eentje door te brengen. Lezen, mediteren of een lange natuurwandeling zijn dan mooie activiteiten om jezelf op te laden. Je kunt ook eens een dag kiezen waarop je de digitale wereld helemaal uitschakelt of je besteedt eens wat extra aandacht aan je vrienden en kennissen. Kortom; doe net als een hommel en neem jouw tijd.

Vannacht toen ik sliep,

droomde ik -schitterende illusie-

dat ik in mijn hart,

een bijenkorf had;

en de gouden bijen,

maakten uit mijn oude fouten,

witte was en zoete honing

~Antonio Machado~

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

"Drie ei is een paasei"

Pasen is net weer achter de rug en Nienke en Frans vonden het mooi om eens een column te besteden aan het (paas)ei. Het ei is het belangrijkste symbool van het paasfeest. Het is een universeel symbool voor wedergeboorte en schepping.

Onzichtbare kiem

Het ei werd vereerd zowel wegens zijn uiterlijk als zijn mysterieuze innerlijk. Al eeuwen geleden stond het ei bekend als de oorsprong en het geheim van het wezen. Hoe fantastisch is het dat alleen door warmte zich een levend organisme ontwikkelt vanuit een onzichtbare kiem binnen een eischaal. Als het beestje zijn schaal verbreekt, laat het zich zien als een zelfgeschapen wezen. In de natuur komen in deze periode de jonge wilde eendjes en de jonge bosuilen uit hun ei. Heb je ze al gezien?

Easter

In Engeland gebruiken ze voor onze Nederlandse naam Pasen het woord ”Easter”. Dit woord is afgeleid van de Germaanse godin Eostre. Zij is de godin van de zonsopkomst, de vruchtbaarheid en het ontluikende licht. In spiritueel opzicht staat de zonsopkomst voor een nieuwe fase van ontwikkeling. Pasen is die zin dan ook het passeren van de grens van het ene leven naar het andere. Het “zoeken naar eieren” is metaforisch voor het zoeken naar de zin van het leven en het verlangen om te vinden wie we diep van binnen zijn.

In Nederland associëren we de haas met Pasen en is de haas evenals het ei, een teken van vruchtbaarheid en nieuw leven. De haas wordt in verband gebracht met de Griekse Aphrodite, godin van de Liefde en Egyptische moedergodin Hathor. Deze moedergodin draagt de zonneschijf op het hoofd binnen een maansikkel en wordt ook wel de “baarmoeder van de schepping” genoemd.

Drie-eenheid

Volgens de overleveringen vond Eostre een gewonde vogel. Ze veranderde deze vogel in een haas om het leven van de vogel, symbool voor de ziel, te redden. Die haas behield echter het vermogen van de vogel om eieren te leggen.

Drie symbolen komen steeds terug met Pasen: het ei, de haas en het lam. Het ei en het lam staan  voor het nieuwe leven en de haas staat voor wijsheid en vruchtbaarheid. Met Pasen zoeken kinderen naar (beschilderde) eieren die verstopt zijn door de paashaas. Er zijn ook andere gebruiken bekend, zoals in het Vlaamse dorpje Broechem. De inwoners gaven elkaar drie eieren per persoon. Hiervan komt ook de spreuk “één ei is geen ei, twee ei is een ei, drie ei een paasei”. Eén ei is niets: ieder mens heeft de ander nodig. Twee ei is pas de helft van de mens, het zintuigelijke en lichamelijke deel. Drie ei is de drie-eenheid van lichaam, ziel en geest. Eieren zijn het symbool voor het nieuwe leven dat ontstaat uit iets wat ogenschijnlijk dood is. Welke niet vermoede kracht zit er in jou verborgen en zou je, nu het lente is, willen laten ontspringen?  

Do not worry if all the candels in the world

flicker and die

We have the spark that starts the fire

~Rumi~

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.comof op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

De beweging van binnenuit

Ken je dat van die kip-ei discussies waarbij je alleen maar met elkaar (of in jezelf) rondjes blijft draaien, discussies die steeds feller worden omdat we ‘gelijk’ willen halen? Het heikele punt is dat we vaak blijven discussiëren op het niveau van de verschijnselen en emoties de boventoon gaan voeren. Zoals nu met de ‘verhongerende’ Konik paarden en andere dieren op de Oostvaardersplassen.

Waarom?

Wat zit er onder ‘het probleem’? De gebeurtenissen in ons dagelijks leven houden ons steeds weer een spiegel voor. In plaats van hierop te reageren moeten we de gebeurtenissen leren zien als een gevolg in plaats van een oorzaak van ons handelen. Leren terug te gaan naar het fundament. Dit is het diepste ‘waarom’-niveau van waaruit een gedragen ‘daarom’ kan ontstaan. In de discussie over de OVP moeten we deze ‘waarom’-vraag dus (opnieuw) durven stellen, net zo lang tot de ‘bodem’ is bereikt. Wat was destijds ook alweer de bedoeling? Kunnen we daar nog steeds achter staan? En zo ja, wat is er dan nu nodig? Het heeft niet veel zin om elkaar te gaan beschuldigen van ‘foute’ keuzes waardoor het nu ‘ellende’ is.

De koetsier op de bok

Dit geldt ook voor ons eigen leven. Wie heeft daar de regie? Zijn het je ontembare emoties, je op hol geslaagde gedachten? Of kan je essentie – als zijnde de koetsier op de bok – de twee paarden (emoties en gedachten) jou naar jouw bestemming brengen?

Ons handelen komt voort uit onze gedachten (die weer gevoed worden door onze gevoelens). Als we zuiver willen handelen, dient ons handelen en dus ons denken en voelen voort te komen uit wie wij in essentie zijn. En niet uit wie wij behoren te zijn, moeten zijn. Het gaat ook niet over wat wij moeten bereiken, moeten presteren, of waaraan wij moeten voldoen (het klakkeloos opvolgen of overnemen van regels, wetten, normen en waarden). Het gaat erom dat ons handelen in overeenstemming zou moeten zijn met wie we ten diepste van binnen zijn. De beweging ontstaat van binnenuit. Je gedachten en gevoelens staan je hierbij ten dienst.

Het is dus interessant om te onderzoeken waar je gedachten (en evenzo je gevoelens) vandaan komen en deze eens goed onder de loep te nemen. Waarom denk ik dit of dat eigenlijk? En is dat ook wat ik denk (waarin ik echt in geloof) of heb ik het aangenomen, ga ik mee met diegene die het stelligste overkomt, of vaar ik mee op de gedachtegang van de grootste groep? Door steeds weer de waarom-vraag aan jezelf te stellen, raak je steeds meer de essentie van wie je bent.

Wij zijn natuur!

Terugkomend op de discussie over de Oostvaardersplassen. In onze ogen kunnen we dan afdalen tot de kern dat wij allemaal natuur zíjn. De discussie over de Oostvaardersplassen gaat dus over onszelf! Wij zijn natuur en maken er tegelijkertijd onderdeel van uit. (Wellicht lopen de emoties daarom ook zo hoog op.) Kijk eens in en om je heen hoe ver we van de natuur zijn afgeraakt. Dit geldt ook voor onze eigen natuur. Zijn wij het zelf die verhongeren? Laten we ieder van ons opnieuw beginnen; dat ons ‘doen’ voortkomt uit (wie we van nature) ‘zijn’ en dat we vanuit verbinding met en respect voor de natuur handelen. Hoe klein of groot deze stap ook is. Het gaat om de beweging van binnenuit.

“Your time is limited, so don’t waste it living someone else’s life.

Don’t be trapped by dogma – which is living with the results of other people’s thinking.

Don’t let the noise of other’s opinions drown out your own inner voice.

And most important, have the courage to follow your heart andintuition.

They somehow already know what you truly want to become.

Everything else is secondary.”

– Steve Jobs

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

Lotsbestemming

Afgelopen 14 februari was het weer Valentijnsdag. Maar wat bijna niemand weet, is dat Valentijnsdag een ‘Lotdag’ is. Lotdagen hebben te maken met het weer, en deze dagen waren bepalend voor de rest van de periode. In het verleden waren dit heel belangrijke dagen, want zo’n lotdag bepaalde je toekomst. Je lot hing er vanaf.

Lot of toeval

Fortuna was de Romeinse godin van het toeval, zowel van het geluk als van het ongeluk. Oorspronkelijk komt dit Latijnse Fortuna van het Etruskische ‘Vortumna’. Dit betekent: ‘zij die het wiel draait’. Hiermee wordt het hemelse sterrenwiel bedoeld. Vergelijkbaar hiermee kende men ook het Latijnse woord ‘fatum’ wat ‘lot’ betekent en uitgesproken werd door de oppergod Jupiter. Hij bepaalde wat er gebeurde. Zelfs het idee van een vrije wil zou niet bestaan.

Wij (Frans en Nienke) geloven hier niet echt in. We hebben het er samen vaak over of toeval nu wel of niet bestaat en daarmee het lot. Wij geloven dat toeval niet bestaat, maar tevens ook dat wij het lot niet helemaal in eigen hand hebben. Wij spreken liever over synchroniciteit in dit verband.

Synchroniciteit, toeval of niet?

Het begrip synchroniciteit werd ingevoerd door de psycholoog C.G Jung (1875-1961). Hij was ervan overtuigd dat synchroniciteit te maken heeft met lotsbestemming. 'Het lot sleurt ons naar datgene waar we niet recht op af willen gaan', zei hij. Het lot raakt ons van buitenaf als we weigeren gehoor te geven aan zijn oproep van binnenuit. Aandacht voor synchroniciteit maakt het makkelijker om bewust mee te gaan met de veranderingen in ons leven die zich door steeds meer 'tekenen' aankondigen. Als we expres een andere weg in slaan om die te vermijden zal het lot ons toch weer terugsturen.'

Try not to resist the changes that come your way.
Instead let life live through you.
And do not worry that your life is turning upside down.
How do you know that the side you are used to is better than the one to come?

~ Rumi ~

Jung beschreef synchroniciteit als een samenloop (coïncidentie) van twee gebeurtenissen met wederzijdse betekenis. Zij zouden zich ook min of meer gelijktijdig voordoen. Drie persoonlijke voorbeelden ter verduidelijking:

·        Nienke was net haar eigen praktijk gestart en Frans was op datzelfde moment met vervroegd pensioen gegaan. We stonden beiden op een keerpunt in ons leven. Toen ontmoetten we elkaar en zijn we gaan samenwerken.

·        Ik (Frans) gaf bij Natuurmonumenten lange dagwandelingen op Kampina. Tijdens een van die wandelingen werd er ergens in de natuur gepicknickt. Ik duidde de mensen met een handgebaar om te gaan zitten en in die neergaande beweging stegen in de verte 6 grote zilverreigers op.

·        Ik (Nienke) liep in de vroege ochtend in het bos en bleef op een kruispunt stilstaan. Ik miste op dat moment mijn overleden moeder. Ik wilde op een of andere manier persé linksaf slaan. Toen ik het bospad inliep kwam precies de zon boven de boomkruinen vandaan. De zonnestralen verwarmden mijn gezicht en ik voelde mijn moeder heel dichtbij me.

Ieder mens maakt dit soort onverwachte samenvallende gebeurtenissen wel mee. Echter, de één zal ze als een boodschap beschouwen, terwijl de ander beweert dat het allemaal puur toeval is.

Zodra je veel dingen aan je hoofd hebt (zorgen, angst, drukte, stress) en je dus niet in het ‘hier-en-nu’ aanwezig bent, ben je niet afgestemd op het grotere geheel. Je mist dan de boodschap die je op dat moment en op die plek kan worden aangereikt.

Als je goed luistert, om je heen kijkt en voelt in jezelf, ervaar je steeds meer synchroniciteit. We noemen het ook wel ‘in sync’ zijn. Luister buiten maar eens naar het gefluit van de vogels. Grote kans dat je dan de zanglijster hoort die het voorjaar aankondigt. Welke boodschap heeft hij voor jou?

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op Nienke Erisman - Riezebos of op Frans Kapteijns

De natuur als spiegel

Het jaar 2018 is al in de tweede maand en onze hectische maatschappij draait weer op volle toeren. Om ons heen zien we overal ‘appende’ mensen. En eerlijk is eerlijk; ook wij (Frans en Nienke) betrappen ons op het toenemende gebruik van dit apparaatje. Buiten lijkt het weer onze hectiek te beantwoorden. Met reeds twee januari-stormen achter ons - aangekondigd met code oranje of rood - zijn we wel weer toe aan wat rust. Wat ons helpt in onrustige tijden, is om de natuur op te zoeken.

Stap de natuur in

Als je een stap zet in de natuur, dan voel je iets. Het is vaak moeilijk te omschrijven, maar er is iets. Frans: “Bij mij gaat er dan van alles gebeuren. De bomen reiken met hun stammen naar de lucht en als ik dan bij zo’n stam naar boven kijkt, lijkt het net alsof ik langs die stam mee naar boven wordt genomen. En als ik vroeg in de ochtend op pad ben, dan hangen er vaak duizenden dauwdruppels die elk een nieuwe spiegel zijn. Soms zie ik mezelf, maar soms ook een stukje verstilde natuur. Loop ik een stukje verder en arriveer ik bij een ven, dan word ik gedwongen om er even bij stil te staan”. Nienke: “Als ik al wandelend het bos in ga, dan voel ik gelijk een rust over me heen komen. Zie ik een imposante boom, dan word ik daar naar toe getrokken en voel ik me op een of andere manier gesteund en geaard. Ik vraag me dan weleens af wat deze boom allemaal al heeft meegemaakt en dan verandert direct mijn eigen perspectief. Ik kan dichter bij mezelf komen en objectiever naar de gebeurtenissen om me heen kijken”.

We lopen vaak samen langs vennen en stoppen dan even. Het wateroppervlakte is een soort spiegel van de directe omgeving. We zien boomstammen dubbel. Ze staan aan de oever en lijken door te lopen in het water. Als het waait dan lijkt het zelfs of er gesproken of gefluisterd wordt. Luister jij daar weleens naar?

Als een spiegel

Jouw waarnemingen in de natuur zeggen veel over jezelf en wat je veelal onbewust bezighoudt. De natuur houdt ons een spiegel voor, waardoor we tot zelfkennis kunnen komen. Probeer het maar eens uit, alleen, of bijvoorbeeld met je partner: Waar valt jouw oog op tijdens een wandeling in de natuur? En wat betekent dit voor jou?

Je zult ontdekken dat jouw partner andere dingen opvalt en - bij dezelfde waarneming – een andere beleving en interpretatie heeft.

Maar de natuur is meer dan een levend projectiescherm. Je moet dan wel ‘achter’ het scherm van je eigen projecties kunnen kijken. Door stil te zijn in de natuur, je stap te vertragen of ergens een plek op te zoeken waar je even rustig kunt zitten, kun je de natuur echt ontmoeten. Kun je de volmaakte schoonheid van een beestje, bloempje en blaadje zien en ervaren. Je maakt op dat moment contact met je eigen natuur; de spiegeling van je ziel.

Gedicht

Zwerver, jouw voetstappen zijn

de weg, verder niets;

zwerver, er is geen weg,

de weg ontstaat door lopen.

Door te lopen baant men de weg,

en achteromkijkend

ziet men het pad …

~Antonio Machado

Noot voor de redactie: Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

God met twee gezichten

De eerste dag

Als ’s morgens het licht

door de gordijnen dringt

smelten je laatste dromen.

Er klinken geluide

uit de achtertuinen

een buurman stapelt stenen

een rammelende kettingkast.

Het is vandaag de eerste dag

om met iets te beginnen

waar niemand aan begon.

© Fetze Pijlman, Plint

God met twee gezichten

Het Nieuwe Jaar is begonnen en al eeuwen starten we dan met de maand januari. De naam januari is afgeleid van de Latijnse woorden mensis Ianuaris. Dit betekent de maand van Janus en dan niet zo maar een Janus. De naam heeft te maken met de Romeinse mythologie en hierbij is Janus de God met de twee gezichten. Het is de god van het begin en het einde, maar ook de god van de deuren (ianua) en dus van het openen en het sluiten.

Daarnaast wordt de god Janus in verband gebracht met verandering, transitie en vooruitgang. Het hoofd van Janus heeft twee gezichten: een gezicht dat naar links kijkt (symbool voor het verleden) en een gezicht dat naar rechts kijkt (symbool voor de toekomst).

Jaarwisseling

De jaarwisseling is een moment voor een terugblik op 2017. Wat heb ik dit afgelopen jaar geleerd, wat is er dit jaar vol-tooid? En tevens een moment van vooruitblik op 2018 om met nieuw perspectief en geestdrift te kunnen leven.

Als we in staat zijn om een patroon of oude gewoonte los te laten om vervolgens een nieuwe intentie van binnenuit te laten ontstaan, dan kan je met recht spreken van een echt (innerlijk) Oud en Nieuw.

Goede voornemens

Velen beginnen het jaar met goede voornemens. In de praktijk komt daar vaak niet zoveel van terecht vanwege het immense verschil tussen intentie en gedrag. Een intentie zou je kunnen omschrijven als energie. Energie welke als kiemkracht in ons allemaal aanwezig is en zich wil manifesteren (ontkiemen). Dit gaat echter niet zonder slag of stoot. Voordat een kwetsbare kiem (intentie) een plant (gedrag) is geworden, heeft het vele ontberingen ondergaan en hindernissen afgelegd. Je gedrag veranderen of een andere intentie realiseren vraagt veel inspanning en doorzettingsvermogen. Maar als nieuwe gedragingen eenmaal gewoonte zijn geworden, kost het niet veel energie meer om het vol te houden.

Besluit en eindtijd

Als je gewenste gewoonten gaat integreren in je persoonlijkheid dan zal dat zeker vruchten opleveren. De Amerikaanse dichter en filosoof Ralph Waldo Emerson (1803-1882) omschreef dit mooi met de woorden:

“Zaai een gedachte en oogst een daad; zaai een daad en oogst een gewoonte; zaai een gewoonte en je oogst een karakter; zaai een karakter en je oogst een bestemming”.

Onze persoonlijke ervaring is ook: verhoog je slagingskans van je voornemen door er een innerlijk besluit van te maken. Neem het je dus niet alleen voor, maar besluit het ook werkelijk én koppel er een eindtijd (tijdspanne) aan: “Dit is wat ik werkelijk diep van binnen wil (intentie) en ik verbind hier mijn handelen aan (doen). Dit verhoogt de energie en je actiebereidheid van binnenuit. Het geeft je de innerlijke power en motivatie die je nodig hebt om door de weerstand heen te komen die je onderweg tegenkomt. Zonder dat je misschien weet hoe het “resultaat” er precies uit zal zien (wees hier vooral open en nieuwsgierig na), maakt de uitkomst jou een autonomer en vrijer mens.  

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

Winter Energie

De winter beïnvloedt door het verminderde daglicht de biologische klok van de natuur. De biologische klok van de egel is heel helder. Onder 12 graden gaat deze in winterslaap, omdat de huid niet tegen de koude kan en er geen voedsel meer is. Zijn lichaamstemperatuur daalt met maar liefst 26 graden, de hartslag zakt naar 20 en de ademhaling vertraagt naar 20 per minuut.

Opperklok

De mens heeft ook een biologische klok. Dit is de opperklok van alle andere klokken in ons lichaam. Van je hartslag tot je ademhaling en van je lichaamstemperatuur tot de beweging van de darmen, al deze processen staan onder invloed van deze inwendige klokken. Zelfs wanneer het tijd is om te eten, te slapen en te ontwaken wordt bepaald door interne ritmes die weer worden aangestuurd door de biologische klok. Dit zijn twee hersenkernen die tikken met een ritme van 24 uur.

In tegenstelling tot de egel gaan wij niet in winterslaap. Als wij echter teveel afwijken van het ritme van de natuur en onvoldoende rekening houden met het afnemende daglicht, dan kunnen wij last krijgen van depressie, slaapstoornissen, concentratieproblemen of oververmoeidheid.

Met deze tips ga je vol energie de donkerste en koudste dagen van het jaar in:

1. Ga de natuur in

Wist je dat zelfs op een bewolkte dag je meer licht vangt dan binnen? Bovendien is er binnen vaak kunstlicht aan. Zonder of te weinig daglicht zou ons slaap-waakritme uit balans raken en zorgen voor een moe en lusteloos gevoel. Een tip voor de winter is daarom: ga de natuur in en zoek het licht op, de voedingsbron van onze biologische klok. Daarbij is de natuur rustgevend en geven de bomen ons een extra zuurstof’boost’.

2. Voorkom vitaminetekort

In de winterperiode wordt een grote aanslag gedaan op de weerstand, de kracht van het immuunsysteem. Er is minder zonlicht, minder verse groenten en minder vers fruit voorradig, waardoor een tekort aan allerhande vitamines, zoals C, D en B12, kan ontstaan. Daarom is het extra belangrijk om te zorgen voor een gevarieerde en gezonde voeding. Denk hierbij aan natuurvlees, vette vis, spinazie, prei, boerenkool, bloemkool, spruitjes, aardperen, noten, peulvruchten en citrusvruchten.

3. Deactiveer je brein voor het slapen

Wist je dat het blauwe licht van een tablet, computer of telefoon voor het slapen gaan het slaaphormoon melatonine remt? Tip is om een uur voor het slapen niets meer met een scherm te doen, maar ook niet intensief te gaan sporten of cafeïnehoudende dranken te nemen. Lees liever een boek, doe een ontspanningsoefening of drink een kop kruidenthee.

4. Zorg voor een vast ochtendritme

Als je iedere dag om dezelfde tijd opstaat, went je interne klok hieraan, waardoor je veel makkelijker je bed uitkomt. Een uitdaging in het weekend! Andere ochtendtips zijn: (a) begin de dag positief door een vrolijke gedachte op te roepen of zet lekkere muziek op, (b) drink een glas lauw water op de nuchtere maag om je spijsvertering te activeren en je afvalstoffen uit te spoelen of (c) doe aan meditatie.

Voel je uitgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl

Een noodzakelijke herfst

Buiten is het herfst.

Dat zie je; de laatste geel-bruine bladeren nog aan de eiken die zich aftekenen tegen een spectaculaire wolkenlucht. En de vele vruchten die hangen aan de bomen als voedsel voor de naderende winter.

Dat hoor je; de wind die de afgevallen bladeren oppakt en voor een kort ronde-dansje meeneemt.

Dat voel je; een frisse rilling die je even overvalt zodra je de deur uitstapt.

Dat proef je; kruidige stoofperen of dat bitterzoete bockbiertje.

Dat ruik je; de vochtige geurende aarde en zwammen die bezig zijn al het zomergoed te verteren.

Herfst is afgeleid van het Germaanse woord “Harbista” wat oogst betekent. De natuur verandert snel in de herfst en alles bereidt zich voor op de komst van de winter. Zoals de veranderende vacht van de dieren, en de sapstroom van bomen en planten. Vruchten, noten en zaden zitten nu vol met voedingstoffen. Opgeladen met de energie van de zomer, voltooid en geoogst in de herfst, voeden zij de natuur in de winter.

De herfst schrijdt voort. Het planten- en dierenleven trekt zich langzaam maar zeker terug.

Ook in ieder van ons is de herfst een noodzakelijke periode. Wanneer de dagen steeds korter worden, is het tijd om ons meer naar binnen te keren. Om te overdenken en onze ‘eigen oogst te verteren’. En om los te laten van datgene wat wij niet meer nodig hebben of ons tegenhoudt. Wat is het wat je zou willen loslaten? Niet omdat je met alle geweld ervan af wilt, maar omdat het goed is zo. Voltooid. Wanneer wij afstand doen van iets vanuit dankbaarheid, ontstaat er een nieuwe vrije ruimte.

Net als in de natuur – we maken er immers onderdeel van uit - is herfst de basis voor de groei van het nieuwe.

Dus, ga komende herfstdagen lekker naar buiten het bos in en laat de herfst helemaal binnenkomen! Geniet van de herfst, de oogst en voel de melancholie van dat wat is geweest. En eenmaal binnen, kaarsjes aan, op de bank met een kopje soep bij een knapperend haardvuurtje…

Heel toepasselijk sluiten we deze column af met een het gedicht van Rumi:

In ieder van ons is een noodzakelijke herfst

Onze bladeren vallen en worden weggeblazen over het water

Een kraai zit in de zwarte takken en praat over wat verdwenen is

Dan keert jouw edelmoedigheid terug!

Lente, water, intelligentie, de geur van hyacint en roos en cipres

Er groeit weinig op getande rots

Wees grond

Wees verbrokkeld

Dan zullen de wilde bloemen opkomen waar jij bent

Al teveel jaren ben je rotsachtig geweest

Probeer iets anders

Geef je over.

Rumi

Voel je utgenodigd om te reageren, dit kan op nriezebos@hotmail.com of op f.kapteijns@natuurmonumenten.nl